Tjarda Struik (37), gemeenteraadslid in Zeist, lijdt aan een oogaandoening waardoor haar zicht nog slechts 5% is. De vooroordelen over blinden vindt ze confronterend, maar ze laat zich er niet door tegenhouden. Ze wil de eerste vrouwelijke (bijna) blinde burgemeester worden.
Tjarda Struik Foto: Mark Horn voor het FD
Een jaar of zes is Tjarda Struik, ze zit in groep 3. Als ze naar het bord kijkt, heeft ze de gewoonte van haar handen een verrekijker te maken. Het doet haar ouders en leraren vermoeden dat ze niet goed ziet. Een rondgang langs verschillende oogartsen volgt. Onderzoeken wijzen uit dat het meisje lijdt aan de oogziekte maculadegeneratie. Haar gezichtsvermogen zal achteruitgaan. Hoe snel precies, kan niemand zeggen.
Als Struik psychologie in Groningen gaat studeren, is haar zicht al ernstig beperkt. Maar door allerlei trucjes weet ze zich te redden. Thuis staan al haar spullen op een vaste plek. Als ze door de stad loopt, weet ze precies op welk punt een paaltje staat of waar het zebrapad is. Na haar bachelor verhuist ze naar Amsterdam om daar haar master te gaan doen. Ze gaat samenwonen met haar vriend. ‘Hij legde dingen op een andere plek dan waar ik ze had neergelegd. Ik was gewend blindelings een beker te pakken, maar ineens stond die er niet meer, en greep ik mis.’
‘Ik kon niet langer ontkennen dat de trucjes die ik had om mijn leven te kunnen leiden, niet meer toereikend waren’
Struik, op dat moment nog niet bereid dat toe te geven, merkt in die eerste maanden in Amsterdam dat haar zicht sneller achteruit is gegaan dan ze dacht. De aankoop van een fiets, roze met een mand voorop, drukt haar met de neus op de feiten. Op een donderdagochtend komt een vrachtauto de fiets bij haar huis bij het Olympisch Stadion afleveren. Struik, zo blij als een kind, stapt op en fietst weg. Maar al na een paar honderd meter merkt ze dat ze tegen mensen aanbotst, en auto’s en trams niet goed ziet aankomen. Ze stapt af en loopt met haar fiets in de hand terug naar huis. Daar laadt de fietsenmaker de fiets weer in en rijdt weg.
Cv
1986 Geboren op 17 april in Amersfoort
2005-2012 Bachelor en master psychologie, Rijksuniversiteit Groningen
2012-2016 Communicatieadviseur, programmamanager eHealth en manager, Koninklijke Visio
2018-heden Gemeenteraadslid VVD, Zeist
2020-2023 Programmamanager Bartiméus Fonds
2021-heden Oprichter sprekers- en adviesbureau Tjarda Struik
2022 Oriëntatieprogramma voor burgemeesters, ministerie van Binnenlandse Zaken
2022 Lid aanjaagteam bevorderen politieke participatie van mensen met een beperking, ministerie van Binnenlandse Zaken
Sinds 2022 ‘Blindfluencer’ op TikTok
Struik moet toegeven dat fietsen voor haar en andere weggebruikers onveilig is geworden. ‘Als je steeds minder gaat zien, neem je elke keer afscheid van iets wat je altijd hebt gedaan, maar nu niet meer kunt. Ik kon niet langer ontkennen dat de trucjes die ik had om mijn leven te kunnen leiden, niet meer toereikend waren.’
Weer leren tomaat te snijden
Struik belt nog diezelfde dag het revalidatiecentrum voor slechtzienden en blinden in Apeldoorn. Daar doen oogartsen opnieuw onderzoek en blijkt dat ze een ernstige vorm van de ziekte heeft. De 5% die ze nog ziet, is het eindstadium. Ze verblijft negen maanden in het revalidatiecentrum. ‘Ik leerde mijn leven opnieuw inrichten; hoe snijd je een tomaat, ga je om met apparatuur, zoals een laptop en telefoon die tegen je praat, en wat heb je van een werkgever nodig.’
‘Ik heb me toen voorgenomen me niet te laten beïnvloeden door de reacties van anderen en mijn stok met trots vast te houden’
Ze krijgt bovendien een blindenstok. ‘Tot die tijd zagen mensen niet direct dat ik slecht zag. Door die stok kreeg ik het label van een blinde.’ Ze merkt hoeveel vooroordelen er nog altijd bestaan. ‘Ik kreeg opmerkingen als: voor een blinde ben je wel heel knap. Ik heb me toen voorgenomen me niet te laten beïnvloeden door de reacties van anderen en mijn stok met trots vast te houden.’
Na haar afstuderen gaat Struik aan het werk als communicatieadviseur bij het revalidatiecentrum waar ze zelf revalideerde. ‘Het was een baan onder mijn niveau, maar de praktijk wijst uit dat het als blinde moeilijk is betaald werk te vinden en ik wilde per se financieel onafhankelijk zijn.’ Later werkt ze als manager in de gehandicaptenzorg en voor het Bartiméus Fonds voor steun aan mensen die slechtziend of blind zijn.
Twee jaar geleden is ze haar eigen sprekers- en adviesbedrijf begonnen. Ze geeft lezingen over inclusiviteit en diversiteit, en adviseert bedrijven hoe die sociale media, waaronder influencers, kunnen inzetten om zich te profileren met hun normen en waarden. Een belangrijke pijler van haar bedrijf zijn haar eigen filmpjes op TikTok die ze elke week maakt. Daarin geeft ze met veel humor en zelfspot zichtbaarheid aan het leven met haar beperking.
‘Ik begin altijd met ‘Hoi, ik ben Tjarda en ik ben bijna blind. En zo ga ik…’ In een van de filmpjes zie je mij mijn kinderen die naar school gaan, uitzwaaien, en in bed gaan liggen. Ik steek zo de draak met de gedachte dat ik vanwege mijn visuele beperking niet kan werken of geen kinderen kan hebben.’
‘Ik wil laten zien dat je wel degelijk je dromen kunt verwezenlijken, ook al ben je anders.’ Foto: Mark Horn voor het FD
Ze krijgt in korte tijd ruim 190.000 volgers. ‘Ik hoop dat ik door een podium te pakken een voorbeeld kan zijn voor andere mensen met een beperking. Ik merk zelf hoeveel vooroordelen er bestaan over blinden. Ik wil laten zien dat je wel degelijk je dromen kunt verwezenlijken, ook al ben je anders.’
Blindfluencer en politicus
Struik heeft ook politieke ambities. Ze is sinds vier jaar gemeenteraadslid voor de VVD in Zeist, en is onderdeel van het aanjaagteam voor ambtsdragers met een beperking van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Ze volgt een zogeheten oriëntatieklas voor zijinstromers die de ambitie hebben burgemeester te worden. ‘Het is mijn droom om de eerste vrouwelijke bijna blinde burgemeester van Nederland te worden. Het lijkt me gaaf om als er nood aan de man is, als risicomanager op te treden en iets te kunnen betekenen voor mensen door er als burgemeester te zijn op belangrijke momenten.’
Steeds vaker lopen haar werkzaamheden voor de politiek en haar rol als blindfluencer door elkaar. Pasgeleden was Struik op bezoek bij een commissaris van de Koning ter oriëntatie op het burgemeesterschap. ‘Aan het eind van het gesprek vertelde de commissaris dat zijn zoon fan is van mijn TikTok-filmpjes. Ik moet dan altijd even schakelen. Maar uiteindelijk dienen al mijn verschillende rollen hetzelfde doel: een meer inclusieve maatschappij creëren.’