Beeld Raymond Rutting
Van huis uit kreeg ze mee om te denken in mogelijkhe- Van huis uit kreeg ze mee om te denken in mogelijkheden in plaats van in gebreken, en daar is ze haar ouders den in plaats van in gebreken, en daar is ze haar ouders nog altijd dankbaar voor. Tjarda Struik verloor goeddeels nog altijd dankbaar voor. Tjarda Struik verloor goeddeels haar gezichtsvermogen, maar maakt niettemin haar dro- haar gezichtsvermogen, maar maakt niettemin haar dromen waar. Straks is ze burgemeester. men waar. Straks is ze burgemeester.
ABEL BORMANS
Tjarda Struik (37) ziet haar diepgekoesterde wens om burgemeester te worden in vervulling gaan: halverwege november wordt ze geïnstalleerd in Leiderdorp. Struik, nu nog raadslid voor de VVD in de gemeente Zeist, is vooral bekend als ‘blindfluencer’. Met humoristische filmpjes op TikTok neemt ze haar publiek – ze heeft bijna tweehonderdduizend volgers – mee in haar leven met een beperking. Door een oogaandoening ziet ze nog maar voor 5 procent.
Als influencer zet Struik haar beperking in om een maatschappelijk gesprek over inclusie op gang te brengen, door te laten zien wat wél mogelijk is als bijna blinde vrouw. Op TikTok toont ze haar dagelijkse leven; hoe ze een zwembad instapt, haar haar doet of een glas wijn inschenkt.
Haar zelfrelativering en gevoel voor spot dragen bij aan Struiks populariteit. Als haar zoontje voorstelt om het spelletje ‘ik zie, ik zie wat jij niet ziet’ te spelen, zegt ze met een knipoog: ‘Oh ja, leuk! Ik zie, ik zie wat jij niet ziet, met mama.’ Als ze voordoet hoe ‘een blinde over het strand loopt’, valt ze in een kuil.
Haar handen als een verrekijker
Struik wordt op 17 april 1986 geboren in Putten. Ze kan goed leren, maar als ze op school naar het bord kijkt, houdt ze haar handen als een verrekijker voor haar ogen. Haar leraren en ouders vermoeden dat ze niet goed ziet. Uit onderzoek blijkt dat ze aan de oogziekte maculadegeneratie lijdt, een progressieve ziekte. Haar gezichtsvermogen gaat met de jaren achteruit.
‘Van onze ouders kregen we mee dat we moesten denken in mogelijkheden, in plaats van in gebreken’, zegt haar zus Laura Struik. ‘Tjarda kreeg geen uitzonderingspositie en ging niet naar het speciaal onderwijs. Daar is ze hen nog altijd dankbaar voor.’
Lange tijd probeert Struik haar aandoening zoveel mogelijk te negeren. Tot het niet langer gaat. Dat moment komt als ze na haar studie psychologie in Groningen naar Amsterdam verhuist. ‘Ik had een mooie roze fiets gekocht met een mandje voorop’, zegt Struik. ‘Ik reed één rondje en toen merkte ik dat het niet ging. Het was veel te druk. In Groningen deed ik het op geheugen. Ik kende de omgeving precies en wist waar elk paaltje stond. Zo kon ik lang de schijn ophouden.’
Ze vertelt aan familie en vrienden dat ze haar leven anders moet inrichten. Negen maanden verblijft ze in een revalidatiecentrum. Daar leert ze braille en gaat ze met een stok lopen. ‘Ik heb me toen voorgenomen me niet te laten beïnvloeden door de reacties van anderen en mijn stok met trots vast te houden.’ Rotopmerkingen die ze zo nu en dan krijgt (‘je bent nog best knap voor een blinde’), slaat ze voortaan in de wind.
Skiën en een marathon
Zus Laura ziet de maanden in het revalidatiecentrum als een keerpunt. ‘Ze kwam er vastberaden uit. Sindsdien weet ik: als ze ergens voor gaat, doet ze dat tot in het extreme. Toen ze begon met hardlopen, liep ze uiteindelijk een marathon. Ze ging zelfs skiën, met de hulp van haar man, die haar via een oortje coachte. TikTok wilde ze alleen doen als ze veel volgers zou krijgen. Ook dat lukte. En nu wordt ze burgemeester.’
Na haar studie begint Struik haar carrière als communicatieadviseur bij het revalidatiecentrum waar ze zelf verbleef. Daarna wordt ze manager in de gehandicaptenzorg. Een gesprek met oud-Kamervoorzitter Gerdi Verbeet (PvdA), begin 2017, maakt diepe indruk. Het leidt ertoe dat ze zelf de stap naar de politieke arena zet. Struik: ‘Ze vertelde me dat besluitvormingsprocessen soms eindeloos kunnen duren, maar dat je wél wat voor iemand anders kan betekenen.’
Struik kiest voor de VVD. Misschien niet de partij die je als eerste zou verwachten van een overtuigd vegetariër die duurzaamheid, diversiteit en inclusie als belangrijkste agendapunten heeft. ‘Ik geloof in het belang van persoonlijke vrijheid en verantwoordelijkheid’, legt ze haar keuze uit. ‘Als mensen echt vastlopen, vindt de VVD dat de overheid ondersteuning moet bieden.’
Speciale apparatuur
In 2018 wordt ze gemeenteraadslid in Zeist. Aanvankelijk bemoeilijken de ict-systemen haar werk. Struik heeft speciale apparatuur nodig om teksten van wetsontwerpen en beleidsdocumenten om te zetten in geluid. De systemen laten die apparatuur niet toe. Maar met elke update worden ze toegankelijker.
Haar stip op de horizon wordt het burgemeesterschap, omdat ze graag boven de partijen hangt en verbindend te werk gaat. Struik: ‘Om stemmen te behalen zetten partijen zich af tegen andere partijen. En volksvertegenwoordigers zetten zich daarom ook af tegen andere volksvertegenwoordigers. Dat past niet bij mij. Ik wil consensus bereiken, de neuzen dezelfde kant op krijgen.’
3x Tjarda Struik
Struik wordt niet de eerste (vrijwel) blinde burgemeester van Nederland. In de jaren tachtig was Ad Bestman burgemeester van Abcoude. En eind vorig jaar werd Marcel Oosterveer benoemd tot burgervader van Waalre.
Blijft Struik ook als burgemeester filmpjes op TikTok zetten? ‘Ik ga in samenspraak met de vertrouwenscommissie op zoek naar een manier om daarmee door te gaan.’
Over haar studie psychologie, haar activiteit op TikTok en het burgemeesterschap, zegt ze: ‘Uiteindelijk dienen al mijn verschillende rollen hetzelfde doel: een meer inclusieve maatschappij creëren.’